Giáo dục nhân bản nói cách khác là học làm người. Đó là những gì
chúng ta phải học để trở nên con người trưởng thành về tinh thần cũng như thể
chất, nhờ đó chúng ta có thể dễ dàng thành đạt trong đời sống xã hội thường
nhật, cũng như cuộc sống tâm linh, qua việc tập luyện các đức tính căn bản tốt
đẹp mà mỗi người đều phải có.
II. CÁC ĐỨC TÍNH NHÂN BẢN ĐÓ LÀ GÌ?
Tất cả những gì giúp con người dung hòa giữa tinh thần và thể
chất, giữa lý trí và bản năng hạ đẳng, giữa lợi ích cá nhân và lợi ích xã
hội...đều có thể được coi là đức tính nhân bản; tuy nhiên, chúng ta có thể tóm
lại trong tám đức tính lớn phù hợp với tâm trạng và xã hội người Việt nam là:
CẦN – KIỆM – LIÊM – CHÍNH
TRÍ – TÍN – DŨNG – NHÂN.
III. TẦM QUAN
TRỌNG CỦA GIÁO DỤC NHÂN BẢN:
Nhà văn Aldous Huxley có viết:”Làm một người đầy đủ, điều hòa
là một việc khó khăn, nhưng đó là công
việc duy nhất của chúng ta. Người ta chỉ xin chúng ta một
điều duy nhất là nên một người: Một người, anh nghe rõ”.
Làm người, đó là mục tiêu trên hết và cuối cùng của cuộc sống
tại thế của ta. Dù không có một đồng trong tay nhưng nếu ta là một con người
trưởng thành, thì ta đang là người giầu có nhất, hạnh phúc nhất còn nếu ta thể
trở nên một con người theo đúng ý nghĩa cao đẹp nhất của từ ngữ đó, thì ta đã
đánh mất tất cả.
Một thi sĩ nổi tiếng nọ có một tập thơ nhan đề “ Ta đã làm chi
đời ta?”, như muốn nói lên cái ý thức sâu sắc của ông về trách nhiệm của một
con người đối với cuộc sống của chính mình. Có lẽ sẽ không có lời than thở nào
đáng sợ cho bằng lời đau đớn của người đến phúc cuối cùng của đời mình mới bàng
hoàng nhận ra mình đã đánh mất chính mình, đánh mất cuộc đời mình: “Ta đã làm
chi đời ta?”. Và ngược lại, chắc là không có niềm vui nào lớn lao hơn niềm vui
của người đã dám từ bỏ tất cả lạc thú, vinh sang miễn là mình có thể sống xứng
đáng một con người, một người con chúa: Vì “Được
cả và thế gian mà mất nước Thiên đàng nào có ích chi gì?” (Mt 11,26).
IV. PHƯƠNG
PHÁP HỌC LÀM NGƯỜI:
Có hai phương pháp thực tế giúp chúng ta học làm người
1. Phương pháp của BENJAMIN FRANKLIN:
Ông Benjamin Fraklin thiết lập một bảng danh sách gồm 13 đức
tính và ông bảo rằng ông không có tham vọng thực hiện tất cả 13 đức tính ấy
cùng một lúc, trái lại, ông phải chú trọng từng đức tính một. Khi nào nắm vững
được một đức tính rồi, ông mới bắt đầu rèn luyện một đức tính khác, và cứ như
vậy lần lượt cho đến khi đạt được tất cả 13 đức tính. Quyết định thực tập như
vậy rồi, ông còn nỗ lực tự kiểm hằng ngày. Phương pháp tự luyện của ông gồm có
3 nét đặc thù là: cá thể, tiệm tiến và kiểm tra hằng ngày.
2. Phương pháp của linh mục Gaston Courtois:
Linh mục Gaston Courtois là một nhà giáo dục thời danh của giới
Công giáo Pháp, lại chủ trương một phương pháp như sau:
- Xét về phương
diện cá thể: Chú trọng việc suy niệm về một đức tính, hầu làm cho nó nhập nhiễm
vào trí óc; rồi mới tự vấn lương tâm xem mình đã, đang và sẽ thực tập đức tính
đó như thế nào. Đồng thời, cổ võ lòng hăng say bằng việc đọc một ít gương các
thánh nhân hay danh nhân để biết các vị ấy đã thực hành các đức tính đó như thế
nào. Và cuối cùng đem ra thực hành.
- Xét về phương diện tập thể: Thảo luận từng nhóm nhỏ sẽ làm
triển nở những quan niệm mới mẻ, sâu sắc và thực tế về cách thực hành một đức
tính.
(Toát lược GDNB của Lm. FX. Nguyễn Hữu Tấn)