Giáo án giáo lý là văn bản chuẩn bị trước
những kiến thức, phương pháp hầu giải thích đầy đủ, rõ ràng nội dung bài giáo
lý mà giáo lý viên sẽ thực hiện giảng dạy trên lớp.
II/ Phải Chuẩn
Bị Những Gì?
1. Nội Dung Bài
Giáo Lý
Soạn
giáo án giáo lý là chuẩn bị để đáp ứng những điều các em muốn tìm hiểu về chân
lý Tin Mừng, các giáo huấn của Giáo Hội về niềm tin và đời sống Kitô giáo. Giáo
lý viên cần:
- Thu thập các tài liệu liên quan
đến bài giáo lý.
- Tra cứu để
giải thích những từ khó được nêu trong bài giáo lý.
- Sắp xếp nội dung bài giáo lý,
về cách trình bày các ý tưởng trong bài giáo lý.
- Chuẩn bị
những câu hỏi kiểm tra và gợi ý nội dung bài giáo lý…
Có
như thế, giáo lý viên mới giải thích cách rõ ràng, đem lại giá trị cho lời
giảng dạy, giúp các em thấu hiểu nội dung bài giáo lý.
2. Sư Phạm
Soạn giáo án là dự tính phương pháp sử dụng để
thực hiện giảng dạy giáo lý trên lớp, dự tính những câu hỏi, câu chuyện, các
phương tiện giảng dạy (tranh ảnh, tượng…) thích ứng với khả năng, trình độ của
các em và hoàn cảnh thực tế của lớp mà Giáo lý viên phụ trách.
Soạn
giáo án còn là ấn định đường lối hoạt động của lớp học trong giờ giáo lý.
3/ Đường Hướng
Huấn Giáo
Soạn giáo án giáo lý giáo lý viên phải nắm
chắc:
- Giáo huấn về vấn đề giáo lý
viên trình bày như thế nào? Nghĩa là Thánh Kinh, thần học, Giáo hội nói gì và
giải thích vấn đề ấy như thế nào.
- Vấn đề giáo lý viên trình bày liên quan cụ
thể như thế nào đến các em đang học giáo lý? Nghĩa là vấn đề giúp các em hiểu
như thế nào về Chúa Kitô, về các chân lý mà các em tin, soi sáng gì cho cuộc
sống đức tin và luân lý của các em?
- Giáo lý viên có kinh nghiệm gì
về vấn đề đang trình bày? (đây là điểm cần thiết làm cho bài giáo lý sống
động – đòi hỏi giáo lý viên phải sống giáo lý)
4/ Thời Gian
Phân
bố thời gian cụ thể đến từng bước, từng ý của bài giáo lý
III/ Ích Lợi
-
Soạn giáo án giúp giáo lý viên suy nghĩ, đào sâu, sắp xếp các ý tưởng, loại bỏ
những điều phụ thuộc, hoặc ngoài vấn đề, hoặc không phù hợp với đối tượng mình
giảng dạy nhưng lại được nêu trong sách hướng dẫn hoặc giáo trình.
Nhờ
thế mà giáo lý viên nắm vững nội dung bài giáo lý, trình bày bài giáo lý một
cách mạch lạc, súc tích.
-
Giáo án giúp giáo lý viên giảng dạy đúng kế hoạch, không bỏ sót nội dung, không
tùy tiện mở rộng thái quá (đến nỗi có thể lạc đề).
-
Giáo án là chỗ dựa vững chắc cho Giáo lý viên, giúp Giáo lý viên tự tin khi
đứng lớp, cũng như phân bố và điều chỉnh thời gian cho hợp lý.
IV/ Kết Cấu Của
Một Giáo An Giáo Lý
Có
nhiều cách kết cấu một giáo án giáo lý, tùy theo mỗi giáo phận, mỗi nhóm biên
soạn giáo lý. Xin đề nghị ở đây một mẫu giáo án.
1. Tên Bài, Tên
Giáo An Giáo Lý
2. Ý Chính Bài
Giáo Lý: Lời Chúa – Ý Chính
3. Phương Pháp
Và Phương Tiện (sử
dụng trong giờ lên lớp)
4. Các Bước Lên
Lớp (theo Phương Pháp Thực Nghiệm): Gồm 5 bước:
-
Từng bước và từng phần nội dung bài giáo lý phải dự tính phân chia thời gian
thật cụ thể.
-
Phải ghi rõ ràng, cụ thể từng hoạt động thực hiện trên lớp trong giờ giáo lý.
-
Có thể chia trang giáo án thành 3 cột:
|
Hoạt
động trên lớp
(A)
|
Thời
gian
(B)
|
Tiến trình lên lớp
(C)
|
|
- Hệ thống
những câu hỏi.
-
Những họat động của thầy và trò sẽ thực hiện trong
giờ giáo lý
-
Những chú thích, trích dẫn, giải nghĩa...
|
Dự tính và phân chia thời gian
hợp lý cho từng bước, từng hoạt động lên lớp trong giờ giáo lý
|
- Ghi nội dung tóm lược bài giáo lý. Thường là những
câu giáo lý trong sách bổn.
- Nội dung phải được ghi tương ứng với hoạt động (cột A).
|
Ghi chú:
Có thể không để
thời gian thành một cột riêng mà dự kiến luôn trong cột “hoạt động trên lớp”.
Tham khảo thêm giáo án mẫu.
Có nhiều vị huấn
giáo đưa ra các bước lên lớp khác nhau, dầu vậy tất cả đều đạt các mục tiêu của
giáo dục là: tri thức – động lực và niềm tin – hành vi.
4.1/ Bước 1: Mở
Đầu
a/ Ổn Định : Hát – điểm
danh
b/ Thánh Hóa: Cầu nguyện đầu
giờ
c/ Kiểm Tra Bài Cũ:
(Ghi rõ câu hỏi kiểm tra và định rõ sẽ kiểm tra em nào.)
4.2/ Bước 2: Từ Cuộc Sống
- Chọn một câu chuyện hay một sự kiện, biến cố cụ thể trong thực tế cuộc
sống dẫn tới nội dung Lời Chúa trong bài giáo lý.
- Đặt câu hỏi gợi ý để giúp các em suy tư về vấn đề vừa nêu ra.
- Dựa vào hiểu biết, các phương tiện (tranh ảnh, phim ảnh…) và kinh nghiệm
riêng của mình, Giáo lý viên dẫn dắt các em gặp gỡ Chúa (qua Lời Chúa) để đào
sâu vấn đề.
4.3/ Bước 3: Lên Tới Chúa
a/ Công bố Lời Chúa: Cần có một bầu khí
nghiêm trang, kính cẩn khi đọc – nghe Lời Chúa.
b/ Dẫn Giải Nội Dung Giáo Lý:
- Đây là phần chính của giáo
án, quan trọng trong giờ giáo lý.
- Vận dụng các phương pháp dạy
học để chứng minh, lý giải nội dung giáo lý dựa trên Lời Chúa và giáo huấn của
Giáo Hội giúp các em:
+ Hiểu Chúa muốn nói với ta điều gì? Giáo Hội giải thích thế nào?
+ Đối chiếu kinh nghiệm sống với Lời Chúa và giáo huấn Giáo Hội.
+ Chia sẻ những kinh nghiệm sống khác để giúp các em đào sâu và mở rộng
kinh nghiệm sống của bản thân.
c/ Nhớ Lời Chúa:
- Củng Cố: Giáo lý viên nêu lên một vài
câu hỏi củng cố bài học. Hoặc cho các em đọc các câu tóm lược của bài giáo lý.
- Ý Lực Sống (thường là câu Lời Chúa)
4.4/ Bước 4: Trở Về Với Cuộc Sống
a/ Thái Độ Nội Tâm: Rút bài học áp dụng vào cuộc sống.
b/ Cầu Nguyện: Mời gọi các em bày
tỏ tâm tình với Chúa bằng một lời nguyện hay chia sẻ một cảm nghiệm đức tin.
Hoặc cho các em lặp lại ý nguyện theo GLV (đây là đỉnh cao của giờ giáo lý, GLV
dẫn đưa các em đến một sự kết hợp với Chúa Giê su Kitô và nhờ Ngài lên tới
Thiên Chúa)
c/ Sống Theo Ý Chúa (Điểm Thực
Hành)
+ Thực hành giáo lý: Hướng dẫn các em lấy quyết tâm thực hành bằng một hành
động cụ thể để bày tỏ thái độ sống: làm một điều gì; hay thay đổi một cách
sống, sửa một thói hư tật xấu nào đó (chỉ lấy một hoặc hai quyết tâm thực
hành thôi).
+ Sinh hoạt giáo lý: Chọn sinh hoạt (hát, băng reo, trò chơi…) phù
hợp với chủ đề bài giáo lý và lứa tuổi các em.
+ Bài tập về nhà cho các em làm.
4.5/ Kết Thúc:
- Nhận xét giờ học, nhắc nhở những điều cần thiết.
- Cầu nguyện kết thúc: một bài hát hay một kinh đọc.
- Chào chúc các em ra về (Chúa Giêsu ngự trị lòng ta – Luôn
luôn)
5/ Rút Kinh Nghiệm:
Sau khi dạy một bài (giờ)
giáo lý, Giáo lý viên nên dành một thời gian (chừng 30 phút) để tự đánh giá,
rút kinh nghiệm giờ dạy giáo lý của mình và cầu nguyện.
Cần làm ngay sau khi kết
thúc giờ giáo lý.
Ghi lại những ưu khuyết và
những nhận xét.